TED: The paradox of choice | Barry Schwartz | TED

Në shoqëritë industriale perëndimore, dogma zyrtare thotë se më shumë liri individuale dhe zgjedhje sjellin më shumë mirëqenie. Kjo është arsyeja pse kemi qindra opsione në supermarkete, elektronikë, kujdes shëndetësor dhe më shumë.

Shembull: Në një supermarket mund të gjeni 175 lloje salcash për sallatë dhe mijëra kombinime të sistemeve stereo. Në kujdesin shëndetësor, pacientët sot marrin shumë opsione dhe duhet të zgjedhin vetë trajtimin.

Në botën e punës, teknologjia na lejon të punojmë nga çdo vend, por kjo liri e zgjedhjes na detyron të marrim vendime të vazhdueshme për punën, duke krijuar stres dhe ankth.

Megjithatë, më shumë zgjedhje nuk do të thotë gjithmonë më shumë lumturi. Studimet tregojnë se shumë opsione mund të shkaktojnë paralizë vendimmarrjeje, ku njerëzit shtyjnë vendimet dhe humbasin përfitime të rëndësishme, si kursimet për pension.

Edhe kur marrim vendime, ne shpesh ndjehemi më pak të kënaqur. Kjo ndodh sepse opsionet e shumta rrisin pritshmëritë tona dhe na bëjnë të mendojmë për mundësitë e humbura, duke ulur kënaqësinë nga zgjedhja jonë.

Shembulli i xhinseve tregon se kur kishte vetëm një model, pritshmëritë ishin të ulëta dhe ne ishim të kënaqur. Sot, me qindra opsione, pritshmëritë rriten dhe shpesh ndjehemi të zhgënjyer edhe me zgjedhjet e mira.

Kjo situatë kontribuon në rritjen e depresionit dhe vetëvrasjeve në shoqëritë industriale. Standardet e larta dhe përgjegjësia për zgjedhjet e shumta krijojnë stres dhe pakënaqësi të thellë.

Dogma zyrtare që më shumë zgjedhje sjellin më shumë mirëqenie është e gabuar. Ekonomia e përmirësimit Pareto sugjeron se rishpërndarja e zgjedhjeve mund të përmirësojë jetën e të gjithëve, duke ulur torturën e zgjedhjeve të tepërta.

Në fund, nevojitet një kufizim i zgjedhjeve, një 'akuarium peshku' metaforik, që na ndihmon të shmangim paralizën dhe pakënaqësinë. Kufizimet nuk janë të këqija, por receta për lumturi dhe vendimmarrje më të mirë.